ข้อแตกต่างของการล้างจมูกและใช้น้ำเกลือแบบพ่นจมูก





       บทความวิชาการเรื่อง "การล้างจมูก กับการใช้น้ำเกลือพ่นจมูกมีข้อแตกต่างอย่างไร" และ "อาการข้างเคียงที่เกิดขึ้น จากการล้างจมูก" โดย รศ. นพ. ปารยะ อา        ศนะเสน สาขาวิชาโรคจมูกและโรคภูมิแพ้ ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

Q : การล้างจมูกกับการใช้น้ำเกลือพ่นจมูกมีข้อแตกต่างอย่างไร?
A : การล้างจมูกใช้ปริมาตรของน้ำเกลือที่ใช้ทำความสะอาดโพรงจมูกมากกว่า 


ขณะที่การใช้น้ำเกลือพ่นจมูกใช้ปริมาตรของน้ำเกลือที่ใช้ทำความสะอาดโพรงจมูกน้อยกว่า  ดังนั้นประโยชน์ที่ได้จากการล้างจมูกนั้นน่าจะมากกว่าการใช้น้ำเกลือพ่นจมูก เปรียบเสมือนการล้างจมูก คือการอาบน้ำ การใช้น้ำเกลือพ่นจมูก คือการเช็ดตัว การอาบน้ำย่อมทำให้ร่างกายสะอาดมากกว่าการเช็ดตัว แต่การใช้น้ำเกลือพ่นจมูกมีประโยชน์ในกรณีที่ผู้ที่จะล้างจมูก ไม่สะดวกในการเตรียมอุปกรณ์สำหรับล้างจมูก อาจใช้น้ำเกลือพ่นจมูกทำความสะอาดโพรงจมูกแทน

อาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นจากการล้างจมูก

Q : ทำไมเมื่อมีการล้างจมูกแล้วบางทีมีน้ำไหลลงคอ หรือมีอาการหูอื้อ, ปวดหู, มีเสียงดังในหู หรือเวียนศีรษะบ้านหมุนได้ และจะเป็นอันตรายหรือเปล่า?
A : เนื่องจากโพรงจมูกด้านหลังมีช่องทางติดต่อกับคอ และหูชั้นกลางโดยผ่านท่อยูสเตเชียน (eustachian tube) ซึ่งเป็นท่อที่เชื่อมต่อระหว่าง หูชั้นกลาง (middle ear) และโพรงหลังจมูก (nasopharynx)
 
ดังนั้นเมื่อล้างจมูกแล้วน้ำเกลือจึงอาจลงมาในคอได้ซึ่งไม่เป็นอันตรายแต่อย่างใด ผู้ล้างจมูกสามารถบ้วนน้ำเกลือที่ไหลลงมาในคอทิ้งได้ ท่อยูสเตเชียนทำหน้าที่ช่วยปรับความดันของหูชั้นกลางให้เท่ากับบรรยากาศภายนอก เมื่อใดที่ท่อนี้ทำงานผิดปกติไป จะทำให้เกิดอาการหูอื้อ (aural fullness or hearing loss), ปวดหู (otalgia), มีเสียงดังในหู (tinnitus) หรือเวียนศีรษะ บ้านหมุน (vertigo)ได้
 

ตัวอย่างในชีวิตประจำวันที่เราพบได้บ่อยที่ท่อนี้ทำงานผิดปกติ ได้แก่ เวลาขึ้นหรือลงลิฟท์เร็วๆ หรือเครื่องบินขึ้น หรือลงเร็วๆ หรือ เวลาดำน้ำ หรือ เวลาเป็นหวัด หรือ ไซนัสอักเสบ หรือภูมิแพ้กำเริบ จะมีอาการหูอื้อ, ปวดหู, มีเสียงดังในหู หรือเวียนศีรษะ บ้านหมุน ดังนั้นเวลาล้างจมูกน้ำอาจไปถูกรูเปิดของท่อยูสเตเชียนทางด้านหลัง ทำให้ผู้ล้างมีอาการหูอื้อหรือปวดหูได้ ซึ่งอาการดังกล่าวมักจะเป็นเพียงชั่วคราว และไม่เป็นอันตรายแต่อย่างใด ผู้ล้างควรจะสังเกตว่าดันน้ำเข้าไปในโพรงจมูกทิศทางใด แล้วเกิดอาการของหู ดังกล่าว ก็ควรหลีกเลี่ยงทิศทางนั้นๆ





การล้างจมูกจำเป็นเฉพาะคนที่เป็นโรคภูมิแพ้หรือไม่
บทความวิชาการเรื่อง "การล้างจมูก จำเป็นเฉพาะคนที่เป็นโรคภูมิแพ้จมูกหรือไม่" และ "แรงดันของน้ำเกลือในการล้างจมูกส่งผลกระทบอย่างไร กับโพรงจมูก" โดย รศ. นพ. ปารยะ อาศนะเสน สาขาวิชาโรคจมูกและโรคภูมิแพ้ ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
โรคภูมิแพ้ในเด็ก
โรคภูมิแพ้ในเด็ก โดย ผศ.นพ.ยงยุทธ วศินวงศ์ ศัลยแพทย์ โสต ศอ นาสิก โรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท
การล้างจมูกและเทคนิคการล้างจมูก
>> บทความวิชาการ "การล้างจมูก และเทคนิคการล้างจมูก" โดย รศ.นพ. ปารยะ อาศนะเสน สาขาวิชาโรคจมูกและโรคภูมิแพ้ ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล